Bilişsel Önyargılar Sözlüğü - DavranisBilimleri.Org

Bilişsel Önyargılar sözlüğü, literatürde en sık karşılaşılan 150 zihinsel tuzaktan oluşan sürekli güncellenecek bir bilişsel önyargılar listesidir. Bilişsel önyargılar dört farklı başlık altında toplanabilir. Bunlar i) Bilgi (information): Bilgiyi filtremele süreci ile ilgili önyargılar, ii) Anlam (Meaning): Bilgiler arası bağlantı kurma, bildiklerimizden yola çıkarak örüntü kurma süreci ile ilgili önyargılar, ii) Hız (Speed): Yeni bilgiye dayanarak karar vermeye ilişkin önyargılar, iv) Bellek (Memory): Belleğimize kaydedeceğimiz ve kullanabileceğimiz bilgileri etkili şeklinde kullanma sürecinde ortaya çıkan önyargılar. Kodeksi indirmek için tıklayınız

Bilişsel Önyargılar Kodeksi

Bilişsel Önyargı Arama Kutusu

All | # A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Absent-mindedness | Dalgın-Düşüncelilik

Tanım: Kişinin dikkat eksikliğini ve/veya bir şeyi hatırlamasına engel olan etkileri ifade eden bilişsel bir süreçtir. i) Dikkat eksikliği ii) Bir maddeye odaklanıp diğerlerini unutmak iii)Dış etkenler tarafından dikkatin dağıtılması

Ambiguity Bias | Muğlaklık Önyargısı

Tanım: Kişilerin risk ve belirsizlik altında tercihte bulunurken, olumlu sonuç hakkında olasılıklarını hesaplayabildikleri şeyleri, sonucu muğlak olan şeylere tercih etme eğilimini ifade etmektedir.

Literatür: Ambiguity Effect

Anchoring Effect | Çapalama Etkisi

Tanım: Bireylerin bir konu hakkında aldıkları ilk bilgiye yoğunlaşarak, yeni bilgileri bu bağlamda değerlendirmelerine ilişkin zihinsel yanılgı.

Anectodal Fallacy | Anektodal Kanıt Safsatası

Tanım: Kişinin öznel deneyiminden yola çıkarak genelleme yapması, neden-sonuç ilintisi kurarak belirli konular hakkında genel yargılara varması eğiliminde olmasını ifade eder.

Anthropomorphic Bias | İnsanbiçimcilik Önyargısı

Tanım: Kişinin bir nesneye, hayvana insan benzeri özellikler, genellikle zihinsel özellikler veya eylemlilik atfetme eğilimi göstermesi şeklinde ortaya çıkan bilişsel önyargıdır. Örneğim bulutlardaki şekillerde insan yüzü görme gibi.

Appeal to Novelty | Yeniliğin Çekiciliği Önyargısı

Tanım: Kişinin yeni olan şeyleri çoğunlukla mevcut olana tercih etme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır.

Appeal to Probability Fallacy | Olasılık Safsatasına İtiraz

Tanım: Kişinin bir şeyin sırf gerçekleşmesi olasılık dahilinde olduğu için gerçekleşeceğini varsayma eğilimini ifade eden bilişsel yanılgıdır.

Literatür: Murphy's Law

Attentional Bias | Seçici Dikkat Önyargısı

Tanım: Bireyin bilinçaltı düzeyde dikkatini verdiği noktaları seçmesi, bilgileri işleme eğilimidir. Örneğin sigara içen birinin diğer insanların sigara içtiğini fark etme olasılığı sigara içmeyene göre daha yüksektir.

Literatür: Attentional Bias, Attention Bias

Authority Bias | Otorite Önyargısı

Tanım: Bireylerin, olayla ilişkisi olmasa da kendileri için otorite olarak tanımladıkları figürün görüşlerine, otorite olarak kodlamadıkları kişilere göre daha çok doğruluk atfetmesi veya otorite gördükleri figürün görüşlerinden daha çok etkilenmesi eğilimidir.

Automation Bias | Otomasyon Önyargısı

Tanım: İnsanların otomatik karar verme sistemlerinden gelen önerileri tercih etme ve doğru olsa bile otomasyon olmadan ortaya çıkan karşıt bilgileri görmezden gelme eğilimidir.

Availability Heuristic | Bulunabilirlik Önyargısı

Tanım: Yakın zamanda gerçekleşen olaylara ait bilgilerin, geçmişten gelen daha etkili anılara ait bilgilere göre daha ağır basmasını ifade eden bilgi işleme ile ilgili önyargı ya da sezgi.

Literatür: Availability Heuristic, Availability Bias, Availability Shortcut