Bilişsel Önyargılar sözlüğü, literatürde en sık karşılaşılan 150 zihinsel tuzaktan oluşan sürekli güncellenecek bir bilişsel önyargılar listesidir. Bilişsel önyargılar dört farklı başlık altında toplanabilir. Bunlar i) Bilgi (information): Bilgiyi filtremele süreci ile ilgili önyargılar, ii) Anlam (Meaning): Bilgiler arası bağlantı kurma, bildiklerimizden yola çıkarak örüntü kurma süreci ile ilgili önyargılar, ii) Hız (Speed): Yeni bilgiye dayanarak karar vermeye ilişkin önyargılar, iv) Bellek (Memory): Belleğimize kaydedeceğimiz ve kullanabileceğimiz bilgileri etkili şeklinde kullanma sürecinde ortaya çıkan önyargılar. Kodeksi indirmek için tıklayınız
Bilişsel Önyargılar Kodeksi
Bilişsel Önyargı Arama Kutusu
R
Reactance Bias | Tepki Önyargısı
Tanım: Kişinin seçme özgürlüğü veya özerkliği tehdit edildiğinde kişinin algıladığı şeye (bilgiye, tercihe, bir şeye ) karşı güçlü bir direnç veya karşıtlık hissetme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır. Ters psikoloji olarak da tanımlanabilir.
Literatür: Reverse Psychology, Psychological Reactance
Literatür: Reverse Psychology, Psychological Reactance
Reactive Devaluation | Tepkisel Değersizleştirme
Tanım: Kişinin karşı tarafa karşı olumsuz veya düşmanca hisleri varken; karşı tarafın tekliflerini, eylemlerini küçümseme, olduğundan daha değersiz görme eğilimini ifade eder.
Recency Effect | Güncellik Etkisi
Tanım: Kişinin en son bilgiyi (gerçekleşen güncel olayları, nesneleri, tartışmaları, gördüğü nesneleri) öncekilere göre daha hızlı, detaylı hatırlaması eğilimini ifade eden bellek işleme süreci ile ilgili bir olgudur.
Restrain Bias | Kendini Kontrol Önyargısı
Tanım: Kişinin bir karar verirken baştan çıkarıcı ayartmalara karşı koyma yeteneğini, ön-kontrol kabiliyetini abartma eğilimini tanımlayan bilişsel bir önyargıdır.
Rhyme-as-Reason Effect | Kafiye Etkisi
Tanım: Kişinin bir şey ona kafiyeli olarak sunulduğunda kafiye içermeyen haline göre onu daha gerçekçi bulması eğilimini ifade eden bir bilişsel önyargıdır.
Literatür: Eaton–Rosen Phenomenon
Literatür: Eaton–Rosen Phenomenon
Risk Compensation | Risk Telafisi Önyargısı
Tanım: Kişinin riskli durumlar karşısında risk alma eğilimini güncellemesi, risk arttığında daha dikkatli olurken risk azaldığında kendini daha rahat ve güvende hissederek karar vermeye başlaması ile ilgili bilişsel bir önyargıdır.
Literatür: Risk Homeostasis
Literatür: Risk Homeostasis