Bilişsel Önyargılar sözlüğü, literatürde en sık karşılaşılan 150 zihinsel tuzaktan oluşan sürekli güncellenecek bir bilişsel önyargılar listesidir. Bilişsel önyargılar dört farklı başlık altında toplanabilir. Bunlar i) Bilgi (information): Bilgiyi filtremele süreci ile ilgili önyargılar, ii) Anlam (Meaning): Bilgiler arası bağlantı kurma, bildiklerimizden yola çıkarak örüntü kurma süreci ile ilgili önyargılar, ii) Hız (Speed): Yeni bilgiye dayanarak karar vermeye ilişkin önyargılar, iv) Bellek (Memory): Belleğimize kaydedeceğimiz ve kullanabileceğimiz bilgileri etkili şeklinde kullanma sürecinde ortaya çıkan önyargılar. Kodeksi indirmek için tıklayınız
Bilişsel Önyargılar Kodeksi
Bilişsel Önyargı Arama Kutusu
E
Effort Justification | Gayret Önyargısı
Tanım: Kişinin harcadığı eforun (çabanın) olumlu ve büyük bir değer şeklinde sonuçlanacağına dair düşünme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır.
Egocentric Bias | Ben Merkezci Önyargı
Tanım: Kişinin olayları, fikirleri ve inançları değerlendirirken kendi bakış açısına (fikir ve görüşlerine) çok fazla güvenmesi eğilimini ifade eden bir bilişsel önyargıdır.
Empathy Gap | Empati Uçurumu
Tanım: İnsanların kendi duygu, his ve durumundan yola çıkarak başkalarının duygu, his ve durumlarını anlamakta güçlük çekmeleri; kendi duygu, his ve durumlarını tatmin edecek kararlar alma eğilimlerini ifade etmektedir. Örneğin başkalarının bizi anlamalarını beklerken, onların içinde bulundukları durumları göz ardı etme eğiliminde olmak.
Endowment Effect | Sahiplik Etkisi
Tanım: Kişinin halihazırda sahip olduğu, mülkiyeti onda olan bir şeye elinde olmadığı duruma göre daha yüksek değer atfetme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır. Örneğin "Eldeki bir kuş, daldaki iki kuştan iyidir."
Essentialism Bias | Esasçılık Önyargısı
Tanım: Kişinin başka bireylerin içinde yer aldıkları sosyal kategorinin (ırk, etnisite, cinsiyet, cemaat veya cemiyet gibi) özelliklerini göstermesi gerektiğine inanma eğiliminde olması ile ortaya çıkan bilişsel önyargı. Örneğin "siyahi insanların özünde X şeklinde davranmak vardır." şeklinde karşıdaki kişinin özü hakkında önyargı sahibi olmak.