Bilişsel Önyargılar sözlüğü, literatürde en sık karşılaşılan 150 zihinsel tuzaktan oluşan sürekli güncellenecek bir bilişsel önyargılar listesidir. Bilişsel önyargılar dört farklı başlık altında toplanabilir. Bunlar i) Bilgi (information): Bilgiyi filtremele süreci ile ilgili önyargılar, ii) Anlam (Meaning): Bilgiler arası bağlantı kurma, bildiklerimizden yola çıkarak örüntü kurma süreci ile ilgili önyargılar, ii) Hız (Speed): Yeni bilgiye dayanarak karar vermeye ilişkin önyargılar, iv) Bellek (Memory): Belleğimize kaydedeceğimiz ve kullanabileceğimiz bilgileri etkili şeklinde kullanma sürecinde ortaya çıkan önyargılar. Kodeksi indirmek için tıklayınız
Bilişsel Önyargılar Kodeksi
Bilişsel Önyargı Arama Kutusu
I
Identifiable Victim Effect | Mağdurun Tespiti Etkisi
Tanım: Kişinin aynı konuda yardım bekleyen bir grup insan yerine tanıdığı, belirleyebildiği tek bir mağdura yardım etmeye daha istekli olmasını tanımlayan bilişsel bir önyargıdır.
IKEA Effect | Ikea Etkisi
Tanım: Kişinin üretim sürecine kısmen katkıda bulunduğu ürünlere olduğundan daha fazla değer atfetmesi eğilimini tanımlayan bilişsel bir önyargıdır.
Illusion of Asymmetric Insight | Asimetrik İçgörü Yanılsaması
Tanım: Kişinin başkalarını, başkalarının kendilerini anladığından daha iyi anladıklarına inanmaları eğilimini tanımlayan bilişsel bir önyargıyı ifade eder.
Illusion of Control | Kontrol Yanılsaması
Tanım: Kişinin çevresindeki olaylar üzerinde gerçekte sahip olduğundan daha fazla kontrol gücüne sahip olduğunu düşünme eğilimini tanımlayan bilişsel bir önyargıdır.
Illusion of Transparency | Belirginlik Yanılsaması
Tanım: Kişinin düşünce ve duygularının başkaları tarafından görülme derecesini abartmalarına neden olan bilişsel bir önyargıdır.
Illusion of Validity | Geçerlilik Yanılsaması
Tanım: Kişinin özellikle belirli bir veri setinden ya da çıkarımdan yola çıkarak, öznel yorum ve tahminlerinin doğruluğuna aşırı güvenme eğiliminde olmasını tanımlayan zihinsel bir önyargıdır.
Illusory Correlation | Korelasyon Yanılsaması
Tanım: Birbiri ile ilgisi olmayan iki olay, nesne, olgu arasında ilişki olduğunu düşünme eğilimini tanımlayan bilişsel yanılsama.
Illusory Superiority | Üstünlük Yanılsaması
Tanım: Kişinin kendi yeteneklerini, becerilerini, zekasını diğer insanlardan daha yüksek görme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır.
Illusory Truth Effect | Hakikat Yanılsaması Etkisi
Tanım: Yanlış bilgilere sürekli maruz kalma sonunda, bireyin yanlış bilgilerin hakikat olduğunda ilişkin yanılsamadır.
Impact Bias | Etkilenme Önyargısı
Tanım: Kişinin gelecekteki duygusal durumlarının uzunluğunu veya yoğunluğunu abartma eğilimini tanımlayan bilişsel önyargı.
Literatür: Impact Bias, Biased Affective Forecasting, Affective Forecasting, Durability Bias,
Literatür: Impact Bias, Biased Affective Forecasting, Affective Forecasting, Durability Bias,
In-Group Favoritism Bias | Grup içi Kayırmacılık Önyargısı
Tanım: İnsanların kendileriyle aynı gruba ait olan diğer kişilere ayrıcalıklı muamele yapma eğiliminde olması ile ilgili bilişsel önyargı.
Literatür: Ingroup Bias, In-Group Favoritism
Literatür: Ingroup Bias, In-Group Favoritism
Information Bias | Bilgi Önyargısı
Tanım: Kişinin eldeki görevi veya bir karar vermesi için gerekli veya ilgili olmasa bile konuyla ilgili bilgi arama ve kullanma eğiliminde olmasını tanımlayan bilişsel bir önyargıdır.
Insensitivity to Sample Size | Örnek Büyüklüğüne Duyarsızlık
Tanım: Kişinin örneklem büyüklüğüne bakmadan karar vermesi sonucu, yanlış sonuçlara ulaşması ve hatalı tercihlerde bulunması ile ilgili zihinsel tuzak.
Literatür: Sample Size Fallacy, Sample Size Neglect, Representiveness Bias
Literatür: Sample Size Fallacy, Sample Size Neglect, Representiveness Bias
Irrational Escalation | İrrasyonel Israr Önyargısı
Tanım: Kişinin başarısız olduğuna veya başarılı olma ihtimalinin düşük olduğuna dair kanıtlara rağmen bir kararda, eylemde veya yatırımda ısrar etme eğilimini ifade eden bilişsel bir önyargıdır.